1-مقدمه :

در راستای حفظ استقلال کانون وکلای دادگستری و لزوم حفاظت و دفاع از شان و جایگاه وکالت و ضرورت برخورد با رفتار خلاف شئونات وکالت، امر رسیدگی و صدور حکم به عهده‌ی دادگاه انتظامی محول شده است. کانون وکلا با داشتن مرجع انتظامی مستقل به شکایات و گزارش تخلفات انتظامی وارده به طرفیت وکلا متخلف رسیدگی می‌نماید.

در این دستورالعمل موضوع رسیدگی به پرونده­‌های مرتبط با دادگاه انتظامی تشریح شده است.

2-    اهداف :

• رسیدگی به تخلفات وکلا در کوتاه‌ترین زمان ممکن همراه با عدالت
• اعتماد شاکیان به دادگاه انتظامی در جریان رسیدگی به تخلفات وکلا

3-دامنه کاربرد و مسئولیت­‌ها:

3-1         دامنه کاربرد: شامل رسیدگی و صدور حکم وکلا در سطح استان خراسان رضوی و جنوبی می­‌باشد.

3-2         مسئولیت‌­ها:

3-2-1         مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده­‌ی دادگاه انتظامی می­‌باشد.

3-2-2         مسئولیت نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل بر عهده ریاست کانون وکلا می‌­باشد.

4-    تعاریف و اختصارات:

 4-1         دادگاه انتظامی

شامل 5 شعبه دادگاه می­‌باشد که اعضای آن شامل افراد ذیل می­‌باشد:

• رئیس شعبه
• 2 نفر دادرس
• 1 الی 2 نفر عضو علی البدل

4-2         شاکی: منظور از شاکی در این دستورالعمل شامل شخص حقیقی (طرفین دعاوی) و یا شخص حقوقی (رئیس دادگستری، دادستان شهرستان، دادستان کل، رئیس کانون وکلا، اعضای هیئت مدیره و …) می­‌باشد که نسبت به رای دادسرای انتظامی اعتراض دارند.

4-3         آرای قطعی: امکان اعتراض به رای وجود ندارد به جز موارد استثنایی (مجازات درجه2،1 و3) و به همین لحاظ، لازم الاجرا می‌باشد.

 4-4         مجازات درجه 1 و 2 و 3:

• اخطار کتبی به وکیل
• توبیخ با درج در پرونده پرسنلی وکیل
• توبیخ با درج در روزنامه رسمی و مجله رسمی کانون
• تنزل درجه
• ممنوعیت از سه ماه تا سه سال
• محرومیت دائم از شغل وکالت

4-5         دادگاه عالی انتظامات قضات: مرجع  تجدید نظر آرای دادگاه انتظامی، دادگاه عالی انتظامات قضات می‌باشد.

4-6         جهات ممنوعیت: مطابق ماده 91 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، به موارد رد دادرس گفته می‌شود که دادرس بایستی از رسیدگی امتناع نموده.

5-    شرح روش:

پرونده‌هایی که به دادگاه انتظامی می‌رسد شامل موارد ذیل می‌­باشد:

• پرونده‌هایی که رای منع پیگرد داشته است و شاکی به آن اعتراض دارد و از دادسرای انتظامی مطابق با دستورالعمل رسیدگی به تخلفات انتظامی وکلا دریافت می‌شود.
• پرونده‌هایی با رای کیفر خواست و برای اعمال مجازات، که از دادسرا دریافت می‌شود و از زمان شروع رسیدگی پرونده در دادسرا بیش از 2 سال نگذشته باشد.
• پرونده‌­های مرتبط با تخلف وکلا که از سایر مراجع قضایی ذیصلاح، از طریق دبیرخانه و پس از تایید ریاست کانون دریافت می‌­شود.
• پرونده‌­هایی که از طریق ریاست کانون یا هیات مدیره به دادگاه ارسال می‌شود.
• درخصوص پرونده‌های تعلیق موقت که از طریق ریاست کانون و یا هیات مدیره به دادگاه ارسال می‌شود، رای تعلیق وکیل به اجرای احکام و تمامی ارکان داخلی کانون اعلام می‌شود و پس از تعلیق، وکیل فرصت دارد تا از طریق دادسرا و یا دادگاه انتظامی نسبت به اعتراض و یا رسیدگی به پرونده اقدام نماید.
• ابتدا پرونده‌هایی که به دادگاه ارجاع می‌­گردد از لحاظ صلاحیت اعتراض و مهلت مقرر قانونی اعتراض، مورد بررسی قرار می­‌گیرد و چنانچه واجد صلاحیت جهت رسیدگی در دادگاه انتظامی باشد توسط مسئول دفتر دادگاه از طریق اتوماسیون اداری جهت تعیین شعبه به ریاست کانون ارسال می‌شود تقسیم­‌بندی پرونده‌­ها براساس تخصص/ موضوع، تعداد پرونده‌های شعبه و پرونده‌های جاری وکیل در شعبه صورت می­‌گیرد، پس از تعیین شعبه؛ از طریق اتوماسیون به وکیل مربوطه ابلاغ می‌گردد. همچنین به ­صورت هم‌زمان اطلاع­ رسانی از طریق پیامک نیز انجام می‌شود.
• وکیل طی مدت 10 روز موظف است از طریق اتوماسیون پاسخ خود را در قالب لایحه دفاعیه، به دادگاه ارائه نماید.
• مسئول دفتر دادگاه، لایحه وکیل را ثبت می‌نماید و پرونده جهت رسیدگی به شعبه دادگاه از طریق اتوماسیون اداری جهت رسیدگی و صدور رای ارسال می‌شود.

تبصره1: چنانچه وکیل طی مهلت مقرر، نسبت به تهیه لایحه دفاعیه خود اقدام نکند، پرونده بدون دفاعیه جهت اتخاذ تصمیم از طریق اتوماسیون به شعبه دادگاه ارسال می‌شود.

چنانچه پرونده دارای نواقص باشد، مسئول دفتر دادگاه جهت رفع نواقص پرونده را به دادسرا و یا ریاست کانون برگشت می دهد.

درصورتیکه پرونده‌ه­ای نیاز به استعلام از مراجع قضایی یا استعلام از افراد یا ارگان­های دیگر داشته باشد، مسئول دفتر دادگاه انتظامی نسبت به اخذ استعلامات از طریق شبکه دولت اقدام می‌­نماید.

• در مواردی که در جریان رسیدگی به پرونده نیاز به برگزاری جلسه باشد از طرفین جهت شرکت در جلسه دعوت می شود.
• مدت زمان رسیدگی به پرونده‌های دادگاه انتظامی حداکثر 3 ماه می­‌باشد، در خصوص پرونده‌هایی که نیاز به استعلامات برون سازمانی دارد مدت زمان رسیدگی حداکثر یکسال می‌باشد.
• در دادگاه پس از صدور رای با اکثریت آرا (2نفر)، صورتجلسه بوسیله 3 نفر از اعضای شعبه امضا می‌­شود و مسئول دفتر دادگاه نتیجه رای را ثبت می­نماید و از طریق اتوماسیون به افراد ذیل ابلاغ می­‌نماید.

1. ریاست کانون
2. دادسرا (دادستان)
3. شاکی پرونده (شاکی خصوصی/ روسای شعب دادگستری)
4. وکیل

تبصره 2: درخصوص مواقعی که بررسی پرونده مرتبط با یکی از جهات ممنوعیت باشد، دادگاه انتظامی، دادرس علی البدل را جایگزین می نماید.

• پس از ابلاغ رای؛ وکیل، شاکی، ریاست کانون و مراجع ذیصلاح در مهلت 10 روز حق اعتراض دارند و چنانچه در مهلت مقرر اعتراضی صورت نگیرد، رای قطعی تلقی می­‌گردد.

انواع آرای دادگاه انتظامی برای پرونده‌ها شامل موارد ذیل می باشد:

1. اخطار کتبی
2. توبیخ با درج در پرونده
3. توبیخ با درج در روزنامه رسمی
4. تنزل درجه
5. ممنوعیت از سه ماه تا سه سال
6. محرومیت دائم از شغل وکالت
7. حکم برائت
8. تایید قرار منع پیگرد

رای قطعی از طریق اتوماسیون اداری به اجرای احکام ارسال می­‌گردد و مسئول دفتر دادگاه، یک نسخه از صورتجلسه اجرای احکام را در پرونده بایگانی می‌­کند.

• آرای اعتراضی جهت بررسی و صدور رای قطعی از طریق پست به دادگاه عالی انتظامات قضات ارسال می­گردد، دادگاه عالی انتظامات نسبت به بررسی پرونده اقدام می­کند و در برخی از موارد از دادگاه انتظامی خواسته می‌شود تا در خصوص رای اعتراضی، اظهار نظر نماید. پس از آن دادگاه عالی قضات رای را تایید و یا تغییر می‌دهند و نتیجه نهایی را به دادگاه ارسال می‌نمایند.
• پس از دریافت پاسخ دادگاه عالی انتظامات قضات، مسئول دفتر دادگاه رای صادره را به اجرای احکام ارسال می‌نماید همچنین یک نسخه از پاسخ، از طریق اتوماسیون به وکیل ارسال می‌گردد و همزمان به شاکی از طریق پیامک اطلاع رسانی می‌گردد.
• مسئول دفتر دادگاه، رای نهایی را به اطلاع ریاست کانون از طریق اتوماسیون اداری می‌رساند.